Tuesday, December 20, 2011

१०० वॉटचे दिवे

अमेरिकेत प्रत्येक गोष्टीचे राजकारण चाललेले असते. सध्या येथील रिपब्लिकन पक्ष प्रेसिडेंट ओबामाची अडवणूक करण्याची एकहि संधि सोडत नाही. मग तो क्षुद्र १०० वॉट्चा बल्ब कां असेना!
अमेरिकेत जॉर्ज बुशच्या काळातचएक कायदा वा नियम ठरला होता कीं जुन्या पद्धतीच्या विजेच्या दिव्यांची एफिसिअन्सी फार कमी असल्यामुळे त्यात निदान २५% वाढ व्हायला हवी नाहीतर २०११ नंतर जुने बल्ब विकतां येणार नाहीत. अमेरिकेत वर्षानुवर्षे १०० वॉट्चा बल्ब हा जास्तीत जास्त वापरात असलेला दिवा आहे, भारतात मुंबईसारख्या शहरातहि ४०वॉटचा दिवा सर्रास वापरला जात असे. माझ्या बाळपणी तर एका खोलीत २५ वॉट म्हणजे पराकाष्टा! हे बल्ब एडिसनने शोध लावल्यापासून जसेच्या तसेच राहिलेले आहेत त्यात सुधारणा झालेली नाही. मात्र बुशने कायदा केल्यामुळे बल्ब बनवनारांनी सुधारीत बल्ब बनवायला सुरवात केली व २५% सुधारणा झालीही. Compact Fluorescent Lamps गेली काही वर्षे भारताप्रमाणे येथेही वापरात आहेतच. त्यांची किंमत येथेही बल्बपेक्षा महागच असते. अगदी नवीन असे LED दिवेही बाजारात उपलब्ध आहेत ते अर्थातच जास्त महाग आहेत पण त्यांचा वीज खर्च खुपच कमी असतो. भारतातही ते आता मिळू लागले आहेत. मात्र अजूनही येथे १०० वॉटचा बल्ब हाच जास्तीत जास्त खपतो! होमडेपो नावाची एक दुकान श्रुंखला येथे गावोगावी असते. त्यांनी गेल्यावर्षीची आकडेवारी दिली त्याप्रमाणे १०० वॉट बल्बचा खप ६०% होता.
आता राजकारण काय तर जुने, जास्त वीज खाणारे बल्ब विकण्यावर १ जानेवारी पासून येणारी बंदी रिपब्लिकन पक्षाने ८-१० महिने पुढे ढकलावयास लावली! या कायद्याबद्दल येथील काही जनतेचे मत काय तर ‘आम्ही कोणते बल्ब वापरावे हे सरकार काय म्हणून ठरवणार?’ अशी येथे व्यक्तिस्वातंत्र्याची भरमसाठ कल्पना असते.
प्रत्यक्षात बल्ब कंपन्याना कायद्याची अंमलबजावणी पुढे ढकलण्याची फारशी गरज वाटत नव्हतीच कारण त्यांनी सुधारलेले बल्ब बनवणे सुरु केलेच आहे तरीही राजकारणाची गरज म्हणून तेसे केले गेले!

No comments:

Post a Comment