Thursday, December 15, 2011

अमेरिकेतील 'इंडियन'

अमेरिकेतील 'इंडियन'
आपल्याला माहीत असते कीं अमेरिकेतील मुळ रहिवाशांना सर्रास 'इंडियन' या नावाने ओळखले जाते. आपण त्याना रेड इंडियन म्हणतो. ते सगळेच रेड असतात काय याची मला खात्री नाही. अमेरिकाभर त्यांच्या अनेक जमाती आहेत. भारतातल्या अनुसूचित जमाती सारखाच हा प्रकार आहे. मात्र भारतीय अनुसूचित जमातींच्या मानाने अमेरिकन 'इंडियन' जमाती कमी मागासलेल्या आहेत. प्रत्येक जमातीचे एक कौन्सिल असते. जमातींना अमेरिकन राष्ट्राने अनेक खास अधिकार दिलेले आहेत. त्यांच्या वस्त्यांसाठी राखीव भूभाग आहेत. शिवाय शिक्षण नोकरी व्यवसाय यांत अनेक सवलती असतात. जमातीचे कौन्सिलही जमातीच्या उत्कर्षासाठी काम करते.
या संदर्भात एक बातमी वाचावयास मिळाली. कालीफोर्निया राज्यात अशा अनेक छोट्यामोठ्या जमाती आहेत. त्यातील अनेक स्वत:चे कसिनो चालवतात! या जुगाराच्या अड्ड्यांवर अर्थातच इतर अमेरिकनही येतातच. त्यातून त्या कौन्सिल्स्ना चिकार उत्पन्न मिळते. ते जमातीतील माणसाना वाटले जाते. काही छोट्या जमातीच्या बाबतीत हा आकडा माणशी महिन्याला $१५,००० पर्यंत गेलेला आहे! काही कौन्सिले घरासाठी भाडे, वैद्यकीय मदत, शैक्षणिक शिष्यवृत्ती अशा मार्गानेही आपल्या माणसाना मदत करतात. हे सर्व छान आहे ना?
आता पैसा फार दिसू लागल्यामुळे काही गैरप्रकार व झगडेही उद्भवू लागले आहेत. आपल्याकडील 'जातपडताळणी' सारखे वाद उद्भवू लागले आहेत. काही वेळा पुरेसे कारण नसतानाही वैयक्तिक हेवेदावे वा इतर कारणांमुळे कौन्सिले काही माणसाना जातिबहिष्कृत ठरवू लागली आहेत. याबात कौन्सिलचा निर्णय अखेरचा असल्यामुळे काही माणसाना अचानक सर्व लाभाना मुकण्याची पाळी येते आहे. जमातीच्या शिष्यवृत्तीच्या आधारावर उच्च शिक्षण घेणाऱ्या एका विद्यार्थिनीला ते सोडून देण्याची पाळी आली अशी बातमी होती. मात्र कौन्सिले ठामपणे म्हणतात कीं आम्ही आकसाने कोणाला जमातीबाहेर काढत नाही.
जमातीतील अनेकांचे बाबतीत खरे तर शुद्धता सिद्ध होणे कठीण असते. अनेक पिढ्या तपासून पहावया लागतात कोठे ना कोठे इतर जमातीच्या वा युरोपियन व्यक्तीचा संबंध आलेला असतो. यामुळे आपण जमातीतील आहोत असे प्रामाणिकपणे मानणारालाही ते सिद्ध करणे सोपे नसते. आता DNA चा जमाना आहे त्यामुळे त्या तपासणीचाही उपयोग केला जातो. हे सर्व करून देणाऱ्या कंपन्यांचेही त्यामुळे पेव फुटले आहे!

No comments:

Post a Comment