दोन गमतीदार हकिगती

धान्य कोठारात झाडे.
कान्सास राज्यातील ही कथा. राज्यात पूर्वापार शेती मोठ्या प्रमाणावर त्यामुळे धान्य साठवण्याचे सिलो गावोगावी अनेक शेतांमधून बांधलेले होते. सिलो म्हणजे ही एक जमिनीवर असणारी विहीरच असते. बांधकाम बहुधा दगडी. त्यामुळे भक्कम. मात्र शेतीच्या बदलत्या स्वरूपामुळे लहान शेतकर्‍यांच्या सिलो आता रिकाम्या पडलेल्या असतात. शेतीचे यांत्रिकीकरण व मोठ्या प्रमाणावर एकत्रीकरण झाल्यामुले, लहान शेतकर्‍यांच्या अवजारे ठेवण्याच्या शेड्स रिकाम्या व मोडकळीला आलेल्या दिसतात. छोटे गोठे व कोंबड्यांची खुराडींहि रिकामीं कारण पशुपालन वा कोंबड्या पाळणे लहान प्रमाणावर परवडत नाही. रिकामे सिलो वा शेड्स पाडून टाकण्याचा खर्च तरी कशाला करा म्हणून ते तसेच सोडून दिलेले असतात. हा प्रदेश बराच उघडा-बोडका, झाडी फार क्वचित. मात्र निसर्ग आपले काम कसे करतो पहा. सिलोवर छप्पर नसते त्यामुळे झाडाच्या बिया वरून आत पडतात. काही अखेर रुजतात. थोडेफार पावसाचे पाणी आपोआप मिळते. सुरवातीचे छोटे झुडूप हळूहळू वाढते. वर सिलोच्या उघड्या तोंडातून सूर्यप्रकाश खुणावत राहतो त्याच्या ओढीने झाड वरवर जोमाने वाढते, अखेर सिलोच्या तोंडातून बाहेर येते आणि मग आणखी जोराने वाढावयास मोकळीक! धान्याच्या कोठारात अशी झाडे वाढतात. खरे वाटत नाही? मग फोटोच पहा ना!

झाड सिलोच्या आतच आहे! पाठीमागे नाही!

Isaac Hayes – Rip Van Winkle

रिप व्हॅन विंकल ची कथा आठवत असेल. दीर्घ काळ तो झोपी गेला. त्या काळात अमेरिकन स्वातंत्र्ययुद्ध झाले आणि तो जागा झाला तेव्हा त्याला भोवतीचे जग ओळखूच येईना.
Isaac Hayes ची कथा थोडीफार अशीच. हा व्यवसायाने डॉक्टर पण त्याला हौस उत्तर ध्रुव शोधून काढण्याची! त्याची अशी थिअरी होती कीं उत्तर ध्रुवापाशी जमीन नाही तर समुद्र आहे आणि जहाजात बसून उत्तर ध्रुवापर्यंत जाता येईल! तेथे जमीन नाही हे कालांतराने खरे ठरले आहे पण ध्रुवाभोवतीचा समुद्राचा विशाल भाग कायमचा गोठलेला असतो त्यामुळे जहाज तेथपर्यंत जाऊ शकत नाही हे आता सर्वद्न्यात आहे.

डॉ.इसॅक हेस

आपली थिअरी सिद्ध करण्यासाठी डॉ. हेसने जहाजातून उत्तरध्रुवापर्यंत प्रवास करण्याचा प्रयत्न केला. जुलै १८६० पासुन ऑक्टोबर १८६१ पर्यंत हेस प्रवासात होता. बोस्टनपासून निघून ग्रीनलॅंड आणि कॅनडाच्या मधून उत्तर ध्रुवापर्यंत पोचण्याचा त्याचा प्रयत्न होता. ग्रीनलॅंडच्या पश्चिम किनार्‍यावरून उत्तरेला सरकत जातां आले तेवढे उत्तरेला तो गेला पण सर्व हिवाळा तेथेच कसाबसा काढून त्याला फार पुढे जाता आले नाही. ८१ डिग्रीज आणि ३५ मिनिटे येवढ्या लॅटिट्यूड पर्यंत तो पोचू शकला. तेथे त्याला जो समुद्राचा भाग दिसला त्यातून उत्तर ध्रुवापर्यंत जाता येईल ही त्याची समजूत कायम राहिली मात्र जहाजाची मोडतोड झाल्यामुळे परत फिरावे लागले. तो परत आल्यानंतर त्याची फारशी कोणी दखल घेतली नाही. मात्र त्याच्या अनुपस्थितीच्या काळात अमेरिकन यादवी युद्ध घडून गेले होते. देशातील परिस्थिति एकदम बदलून गेली होती आणि त्याला सगळ्या घटनांचा पत्ताच नव्हता! जणू तो रिप व्हॅन रिंकलप्रमाणे झोपेतून जागा झाला होता. त्यानंतर अमेरिकन सैन्यात नोकरी करून तो १८८१ मध्ये वारला. त्याची थिअरी अर्थातच खरी ठरली नाहीच.