कबुलीजबाबातून सत्य.

गिल्बर्ट व्हेगा हा पीटर रोलॉक नावाच्या गुंडाच्या टोळीतील सराइत गुंड. २००३ सालीं एका प्रकरणात पकडला गेल्यावर शिक्षा कमी व्हावी म्हणून त्याने पोलिसांशी सहकार्य केले. त्याने अनेक गुन्ह्यांच्या कबुल्या दिल्या त्यात एका बर्याच जुन्या घटनेचा उल्लेख केला. त्याच्या टोळीचा त्यात काही संबंध नव्हता. तो आणि दुसरा एकजण यानी एका खासगी टॅक्सीच्या ड्रायव्हरला लुबाडले, मारहाण केली होती व गोळी घातली होती.
ह्या माहितीच्या आधारे तपास करता असे आढळून आले कीं प्रत्यक्षात, न्यूयॉर्कच्या ब्रोंक्स भागातील ५ इतर भलत्याच माणसाना त्या खुनाच्या गुन्ह्यासाठी दीर्घ तुरुंगवासाची शिक्षा झाली होती!
१९९७ साली पीटर रोलॉकला पकडण्यात यश आल्यानंतर त्याला अनेक गंभीर गुन्ह्यांच्या आरोपासाठी तुरुंगात पाठवले गेले. त्याचा एक साथीदार रॉड्रिग्ज याने पकडले गेल्यावर पोलिसांशी सहकार्य केले व टोळीच्या अनेक गुन्ह्यांची कबुली दिली होती. (व्हेगा त्यावेळी पकडला गेला नव्हता)
खरे तर शिक्षेतून सूट मिळण्यासाठी पोलिसाना सहकार्य करायचे तर एकूणएक सर्वच गुन्ह्यांची कबुली द्यायची असते. त्या सर्व गुन्ह्यांसाठी शिक्षा सुनावताना, पोलिसांच्या रदबदलीमुळे, न्यायाधीश थोडीफार सूट देतात. वर उल्लेखिलेल्या ड्रायव्हरच्या खुनामध्ये गिल्बर्ट व्हेगाबरोबर रॉड्रिग्जचाही सहभाग होता. मात्र त्या गुन्ह्याची रॉड्रिग्जने कबुली दिलेली नव्हती! त्या सर्व खटल्यात पोलिस अधिकारी जॉन ओ-मॅले याचा मुख्य भाग होता.
ड्रायव्हरच्या खुनाच्या गुन्हयासाठी ५ भलत्याच लोकाना मोठी शिक्षा झाली होती. त्यातल्या एरिक ग्लिसॉन नावाच्या एका कैद्याने सिंगसिंग तुरुंगातून आपण निरपराध असल्याचा दावा करणारे एक पत्र मे २००३ मध्ये सरकारकडे पाठवले ते योगायोगाने जॉन ओ-मॅले कडेच आले. गिल्बर्ट व्हेगाने दिलेल्या कबुलिजबाबाचीहि माहिती त्याला मिळाली. मात्र व्हेगाला ड्रायव्हरचे नाव माहीत नव्हते व त्याला गोळी घातली खरी, पण तो मेला काय, हेहि माहीत नव्हते! त्याने रॉड्रिग्जचे नाव घेतले नव्हते. त्यामुळे त्याच्या कबुलिजबाबाचा संबंध जोडणे सरळ-सुलभ नव्हते. जॉन ओ-मॅले याने रॉड्रिग्जची भेट घेतली. त्याने अखेर कबूल केले कीं त्याने आणि गिल्बर्ट व्हेगाने मिळूनच त्या ड्रायव्हरला मारहाण केली व गोळी घातली होती!. ‘तूं पूर्वीच्या कबुलिजबाबात या गुन्ह्याचा का उल्लेख केला नाहीस?’ असे विचारल्यावर त्याने म्हटले कीं हा गुन्हा कधी उघडकीस येईल असे मला वाटले नव्हते. आपण आणि गिल्बर्ट व्हेगा सोडून इतर कुणाला ते माहीत नव्हते. त्या दोघानी आपसात शपथ घेतली होती कीं याची कधी वाच्यता करावयाची नाही कारण टोळीप्रमुख पीटर रोलॉकला कळले तर अनावश्यक गुन्हे करून पोलिसांचे आपल्या टोळीकडे लक्ष वेधून घेतल्यामुळे त्याच्या रागाला तोंड द्यावे लागेल!
रॉड्रिग्ज आणि व्हेगा यांचा गुन्हा एकच असला तरी त्यानी कोणाला मारले याचे सूत्र जॉन ओ-मॅलेला गवसत नव्हते पण मे महिन्यातील ग्लीसनचे पत्रहि त्याच्याचकडे आल्यामुळे उलगडा झाला. आता पुढील सोपस्कार चालू राहून त्या पांच जणाना त्यानी न केलेल्या गुन्ह्यांबद्दल झालेल्या शिक्षेतून सुटका होण्याची शक्यता आहे. (मुळात त्याना शिक्षा कशी झाली हे एक वेगळेच कोडे आहे!)
अमेरिकेतील पोलिसतपास, गुन्हेगारांचे खरेखोटे कबुलीजबाब, न केलेल्या अपराधांबद्दल मोठाल्या शिक्षा, यातील न्याय-न्याय, या प्रकरणांचे विश्व हे असे आहे! भारतापेक्षा हे चित्र बरे कीं वाईट हे वाचकानीच ठरवावे!